Elektronik Ticaret ve Elektronik Ticari İleti Nedir?
Elektronik ticaret, tarafların fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirdiği çevrim içi iktisadi ve ticari her türlü faaliyeti ifade etmektedir. Bu kapsamda elektronik ticari ileti ise telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri ifade eder.
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Yapılan Önemli Değişiklikler Nelerdir?
Yeni Kavramlar
Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (“aracı hizmet sağlayıcı”), elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcıdır.
Elektronik ticaret hizmet sağlayıcı (“hizmet sağlayıcı”), elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcıdır.
Elektronik ticaret ortamı, internet sitesi, mobil site veya mobil uygulama gibi elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan platformdur.
Elektronik ticaret pazar yeri, aracılık hizmeti sunulan elektronik ticaret ortamıdır.
Ticaret Bakanlığı’na Yeni Yetki ve Görevler
Ticaret Bakanlığı, e-ticaret ortamındaki güvenin korunması, güvenliğin gelişimin sağlanması ve etkin ve adil bir rekabet ortamının korunmasına yönelik düzenlemeler yapmaya yetkili olacaktır. Aynı zamanda kanunun uygulanmasını sağlamak için denetim yapma ve denetim sonuçlarını açıklama, denetim sırasında özel uzmanlık veya teknik bilgi gerektiren durumlarda bilirkişi görevlendirme ve bilirkişinin hak ve yükümlülükleri ile görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasların yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, aracı hizmet sağlayıcılar ve hizmet sağlayıcılar, düzenleme kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını, iş veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklamakla yükümlü kılınmıştır.
Ticaret Bakanlığı aynı zamanda Bilgi Teknoloji ve İletişim Kurumu’ndan, sesli arama ve kısa mesaj yoluyla ticari elektronik ileti gönderen gerçek ve tüzel kişilerin bilgilerini almaya yetkili kılınmıştır.
Aracı Hizmet Sağlayıcılara Yeni Yükümlülükler
Aracı hizmet sağlayıcıların ekonomik bütünlüğü içerisinde bulunan markalar ve kullanım hakkına sahip olduğu markalarla arasındaki bağ aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde ortadan kaldırılacak ve aracı hizmet sağlayıcı bu malları satışa sunamayacak ve bu malların satışına aracılık edemeyecektir. Bu malların, farklı e-ticaret ortamında satışa sunulması halinde de bu ortamlar arasında erişim imkânı sunulamayacak ve birbirinin tanıtımı yapılamayacaktır.
Hukuka aykırı içerikler hakkında; diğer kanun ve düzenlemelerde aksine bir hüküm bulunmadıkça, aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırı konulardan sorumlu olmayacaktır. E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka aykırı olduğundan haberdar olması halinde bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldırarak hukuka aykırı hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirmekle yükümlüdür.
Fikri ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin olarak; e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikâyet üzerine, e-ticaret hizmet sağlayıcının şikâyete konu ürününü yayımdan kaldırarak durumu e-ticaret hizmet sağlayıcısına ve hak sahibine bildirmekle yükümlü olup e-ticaret hizmet sağlayıcısı tarafından şikâyetin aksini gösteren bilgi ve belgelerin aracı hizmet sağlayıcıya sunulması üzerine şikâyete konu ürün yeniden yayımlanabilecektir.
Kanun, işlem hacmine göre ayrıma gitmiştir:
- 10 Milyar Liranın Üzerinde İşlem Hacmine Sahip Aracı Hizmet Sağlayıcılar:
Bir takvim yılı içerisindeki net işlem hacmi 10 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları için;
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanabilecek ve aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerleri veya diğer e-ticaret ortamlarında e-ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanamayacaktır.
E-ticaret hizmet sağlayıcının satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkân sunacak olup birden fazla e-ticaret ortamında faaliyet gösterilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkânı sunulmayacaktır.
E-ticaret şirketlerinin borsada kayden izlenen paylar hariç olmak üzere, şirket ortaklarının yüzde beş ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, bu oranlara ulaşılmasını sağlayan devrin veya edinimin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlığa bildirilecektirler-ticaret aracı hizmet sağlayıcısının faaliyetlerini, yönetim ve organizasyon yapısını, mevcut pay sahipleri ve bunların pay oranları ile iştirakleri ve iştirakleri nezdindeki pay oranlarını, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişi bilgilerini, finansal tablolarını içerecek şekilde finansal durumunu gösterir bağımsız denetçi raporu Ticaret Bakanlığı’na sunulacaktır.
- 30 Milyar Liranın Üzerinde İşlem Hacmine Sahip Aracı Hizmet Sağlayıcılar
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 30 milyar liranın üzerinde ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları için;
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, pazar yerlerinin piyasadaki rakipleri dışlayıcı şekilde reklam ve indirim faaliyetlerinde bulunmayacaktır.
E-ticaret hizmet sağlayıcısının ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak, herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlayamayacaktır. Ayrıca buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer veremeyecektir.
- 60 Milyar Liranın Üzerinde İşlem Hacmine Sahip Aracı Hizmet Sağlayıcılar
Bir takvim yılındaki net işlem hacmi 60 milyar liranın ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları için;
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde, kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da şirketlerin, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmete ilişkin faaliyette bulunmasına imkân sağlayamayacaktır.
Kargo ve lojistik hizmetlerinde söz sahibi olmasının diğer işletmelerin rekabet edebilirliğini sekteye uğratması nedeniyle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerindeki satışlar, kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışlar ve e-ticaret dışındaki satışları hariç eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacaktır.
Mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlayan aracı hizmet sağlayıcıları, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına veya sipariş verilmesine imkân sağlayamayacaktır. Bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde ise bu ortamlar arasında erişim imkânı sunulamayacak ve tanıtımı yapılamayacaktır.
E-ticaret pazar yerlerinde satışa sunulan dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile kitap ve elektronik kitap okuyucularının, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmadan satışa sunulmasına imkân sağlanacaktır.
E-Ticaret Lisansı
Değişiklik ile birlikte, belirli bir sınırın üzerinde elektronik ticari faaliyet gösteren kimseler ticari faaliyetlerine devam edebilmek için lisans almak zorundadır.
Lisans alma yükümlülüğü, bir takvim yılındaki net işlem hacmi 10 milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı 100.000 bin adedin üzerinde olan elektronik pazar yerleri ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarını kapsamaktadır. Bu hesaplamanın yapılmasında yurt dışına yapılan satışlar dahil edilmeyecektir. İşbu Lisans, belirlenen eşiklerin aşıldığı sürece yenilenmesi gerekecek olup yenileme başvuruları mart ayı içerisinde yapılacaktır.
Haksız Rekabetin Önlenmesi
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına neden olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilecek ve e-ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacaktır. Her halükârda haksız ticari uygulama olarak değerlendirilecek ve Ticaret Bakanlığı tarafından idari para cezasına hükmedilebilecek uygulamalar:
- Mal veya hizmet satışı karşılığında e-ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz yapılmaması,
- E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, e-ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması,
- E-ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da bu sözleşmenin açık, anlaşılır ve e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması,
- E-ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak şekilde aracılık sözleşmesi hükümlerinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkân sağlayan herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer verilmesi,
- Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği halde e-ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması,
- Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle e-ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, e-ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması.
Böylelikle e-ticarette haksız ticari uygulamada bulunan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya önemli idari para cezaları öngörülmüştür. Ceza miktarları her yıl bakanlık tarafından güncellenecek olup yayınlanan tarihteki miktarlara aşağıda Kanunun tam metninden ulaşılabilecektir.
Kişisel Veriler
Kanun, elektronik ticaret faaliyetlerinde kişisel verilerin işlenmesine ilişkin düzenlemeler içermekteydi. Ancak 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile Kanun’da yer alan düzenlemelerden daha detaylı ve kapsamlı düzenlemeler hukuk düzeni içerisinde yer bulması sebebi ile söz konusu Kanun maddesinin uygulama alanı kalmamıştır. Bu doğrultuda Kanun’un, kişisel verilerin işlenmesine ilişkin hükümleri yapılan değişiklik ile kaldırılmıştır.
- E-Ticaret Değişiklik Kanunu, 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
- Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmeler, taşıma işleri organizatörü veya posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, yükümlülüklere 1 Ocak 2024’e kadar uyum sağlayacak olup lisans alma yükümlülüğü 1 Ocak 2025 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
- Yürürlük tarihinden önce yapılan ve aynı tarihten itibaren 6 ay içinde bu düzenlemeye uygun hale getirilmeyen aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz sayılacaktır.
7416 sayılı Kanun’un tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.